Kilka miesięcy temu przewróciłem ostatnią stronę Paragrafu 22 Josepha Hellera. Kilka dni temu udało mi się wreszcie skończyć najnowszą ekranizację tego dzieła, czyli miniserial stacji Hulu. Jak na tle świeżo poznanej przeze mnie powieści, wypada serial?
Nie chce Ci się czytać? Zobacz film!
Wydany w pełnej krasie Paragraf 22 ukazał się w 1961 roku. Nie była to łatwa droga, bowiem pomysł na historię urodził się Hellerowi już w 1953. Na początku planował, by historia Johna Yossariana była nowelą, ale z czasem widział w niej coraz większy potencjał. W końcu, gdy udało się nią zainteresować wydawcę, Joseph Heller spóźnił się z oddaniem gotowego dzieła w określonym czasie. Spóźnił się o jakieś cztery czy pięć lat.
Na szczęście pisarz ostatecznie dostarczył Paragraf 22, a ten trafił na półki sklepowe. Recenzenci przyjęli go bardzo różnie. Niektórzy chwalili powieść Hellera dokładnie za to, za co besztali ją inni.
Był to debiut literacki Hellera, który przyćmił jego późniejsze dzieła. Pytany, dlaczego nie udało mu się stworzyć niczego równie dobrego, co Paragraf 22, odpowiadał z uśmiechem: „A komu się udało?„. Coś w tym na pewno jest, biorąc pod uwagę, że dzisiaj książka uznawana jest za jedną z najważniejszych powieści amerykańskich XX wieku.
A najważniejsze powieści się ekranizuje. I to nie jeden raz. Pierwszą próbę podjęto w 1970 roku, kiedy w postać Yossariana wcielił się Alan Arkin. Od tego filmu minęło dużo czasu i przy wzroście popularności oraz jakości seriali, właśnie to medium wydało się lepsze do przeniesienia chaotycznej powieści Hellera na ekrany.
Dlaczego Paragraf 22 trudno ekranizować?
Joseph Heller, wymyślając losy Johna Yossariana, amerykańskiego bombardiera, któremu przyszło zmagać się z absurdem i okrucieństwem wojska, nie dał filmowcom łatwego zadania. Niechronologiczne ułożenie rozdziałów zaprojektowane zostało w ten sposób, że powieść zaczyna się jak tania komedia, odsłaniając z każdą kolejną stroną prawdziwe, traumatyzujące problemy głównego bohatera. Czytając powieść, wchodzimy w psychikę Yossariana, której wnętrze autor stara się ukryć, wypychając na początek same miłe i zabawne anegdotki z jego życia.
Czytając powieść, wchodzimy w psychikę Yossariana, której wnętrze autor stara się ukryć, wypychając na początek same miłe i zabawne anegdotki z jego życia
Ten fenomenalny zabieg zapewnił, że, poznając ostatnie rozdziały Paragrafu 22, naprawdę podziwiamy, jak sprytnie Heller sobie to wszystko zaplanował.
Nie ułatwia to jednak scenarzystom filmu w przeniesieniu tak ułożonej historii do dwugodzinnego obrazu. Widz mógłby poczuć się zdezorientowany, a sam pomysł na wejście w głowę głównego bohatera nie może być tak szybko zrealizowany.
Dlaczego Paragraf 22 działa lepiej jako serial, niż film?
Tu z pomocą przychodzi forma serialu. Odcinki idealnie wpasowują się w przyjętą przez Hellera formułę. Każdy epizod to kolejne historyjki z życia Yossariana. Od tych prostszych, zabawniejszych do tych mrożących krew w żyłach. Twórcy w sześciu odcinkach Paragrafu 22 od Hulu biorą to co najlepsze z powieści i przeobrażają tę opowieść na język filmu.
Paragraf 22 to książka specyficzna, więc do przeobrażania jest tu naprawdę dużo. Czy sprowadzone do czegoś trywialnego, błahego śmierci następnych bohaterów, które jak na wojnie są wszechobecne, działałyby w filmie? Jak w powieści skreślenie życia żołnierza jednym zdaniem – „Jan Kowalski zginął” – jest niezwykle mocne, tak w serialu coś takiego mogłoby okazać się złym posunięciem.
Najwyraźniej myśleli też o tym scenarzyści, którzy często inaczej podchodzą do uśmiercania bohaterów. Nierzadko kamera skupia się na ich emocjach przez dłuższą chwilę, przygrywa emocjonująca muzyka, a ostatnie sekundy ich życia dobijają nadchodzącą, nieuchronną śmiercią.
Paragraf 22 serial recenzja
Serial świetnie rozumie pierwowzór, dokładnie wie, które elementy powieści dobrze wypadną na małym ekranie, a które trzeba zmienić. Warto dlatego przed obejrzeniem Paragrafu 22, poznać dzieło Hellera, by doceniać to, czego dokonali tu scenarzyści.
Oczywiście pomijając już to, że Paragraf 22 od Hulu jest genialną ekranizacją, jest po prostu też rewelacyjnym osobnym tworem.
Aktorzy, z Christopherem Abbotem jako Yossarianem na czele, dają tu popis swoich umiejętności. Nic dziwnego, biorąc pod uwagę, jak charakterystyczne były postaci stworzone przez Hellera.
Pięknie nakręcony Paragraf 22 to serial, który warto zobaczyć. Poruszane w nim tematy chyba nigdy nie przestaną być aktualne, a sposób w jaki zostały tu podane, balansując między humorem a przerażającymi obserwacjami, jest mistrzowski.
Paragraf 22 serial recenzja, Paragraf 22 HBO GO, Paragraf 22 książka recenzja
W wolnym czasie gra, czyta książki, ogląda filmy oraz seriale. Ma zdecydowanie za dużo wolnego czasu.